Odpowiedzialność producenta za wadliwy produkt

Uczestnictwo w międzynarodowej wymianie handlowej wiąże się z nieodłączną koniecznością angażowania się w transgraniczne spory sądowe, w tym wynikłe na tle szkód spowodowanych przez produkty wadliwe. Celem minimalizacji kosztów związanych z obroną przed roszczeniami ewentualnych osób poszkodowanych, polski producent będzie zainteresowany możliwością prowadzenia postępowania przed sądem krajowym.

Problem właściwości sądu w sprawach związanych z odpowiedzialnością producenta za produkty wadliwe został poruszony w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie C-45/13, wydanego na tle sporu wynikłego pomiędzy A. Kainzem zamieszkałym w Salzburgu (Austria), a Pantherwerke AG, której siedziba znajduje się w Niemczech. W omawianym przypadku, producent – Pantherwerke AG prowadził na terenie Niemiec działalność w zakresie produkcji i sprzedaży rowerów. W dniu 3 listopada 2007 r. Andreas Kainz, zamieszkały w Salzburgu, nabył od Funbike GmbH – spółki z siedzibą w Austrii, rower wyprodukowany przez Pantherwerke AG. Podczas jazdy na tym rowerze w dniu 3 lipca 2009 r. w Niemczech A. Kainz przewrócił się i doznał obrażeń. W związku z wyżej odpisanym zdarzeniem A. Kainz wystąpił z powództwem przeciwko Pantherwerke AG o naprawienie szkody z tytułu odpowiedzialności za produkty wadliwe przed sądem austriackim.

W ocenie A. Kainza, właściwość sądu austriackiego uzasadniona jest w świetle art. 5 pkt 3 rozporządzenia Bruksela I, albowiem tam właśnie doszło do zdarzenia wywołującego szkodę – tj. wprowadzenia roweru do obrotu poprzez jego udostępnienie końcowemu użytkownikowi w ramach dystrybucji handlowej. Konsekwencją przyznania racji wyżej wskazanemu poglądowi będzie poddanie wynikłego pomiędzy stronami sporu jurysdykcji sądu austriackiego. Producent będzie zatem zmuszony odpierać zarzuty poszkodowanego przed sądem dla niego obcym.

Czy A. Kainz miał rację?

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w wypadku gdy miejsce zdarzenia mogącego wywołać odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu popełnienia czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego nie jest miejscem, w którym wystąpiła szkoda, wyrażenie ,,miejsce, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę’’, zawarte w art. 5 pkt 3 rozporządzenia nr 44/2001, należy rozumieć w ten sposób, że obejmuje ono swoim zakresem zarówno miejsce wystąpienia samej szkody, jak i miejsce zdarzenia powodującego powstanie tej szkody, wobec czego powództwo może zostać skierowane przeciwko pozwanemu, według wyboru powoda, do sądu jednego z tych miejsc.

Omawiany przypadek wymagał ustalenia znaczenia pojęcia ,,miejsca zdarzenia powodującego powstanie szkody’’, a mianowicie – czy jest to miejsce siedziby producenta, wprowadzenia produktu do obrotu czy też miejsce nabycia produktu przez użytkownika?

Jak wskazuje Trybunał Sprawiedliwości, w wypadku odpowiedzialności za wadliwy produkt miejsce to znajduje się tam, gdzie nastąpiło zdarzenie w wyniku którego został uszkodzony produkt. Co do zasady dochodzi do tego w miejscu, w którym dany produkt jest wytwarzany. W ocenie Trybunału Sprawiedliwości, sąd ten będzie najbardziej właściwy do rozpoznania wynikłego pomiędzy stronami sporu z uwagi na pobliskie położenie miejsca zdarzenia, w wyniku którego doszło do uszkodzenia produktu. Powyższe ułatwi sprawną organizację prowadzonego postępowania oraz gromadzenie materiału dowodowego.

Zatem, w wypadku powództwa zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności producenta za wadliwy produkt miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody, jest miejsce wytworzenia danego produktu. Powyższe stanowi dobrą wiadomość dla producentów kierujących swoje produkty poza granice kraju siedziby.

Joanna Lubecka