Otrzymałeś europejski nakaz zapłaty?

Doręczono Ci europejski nakaz zapłaty i zastanawiasz się jakie kroki powinieneś podjąć celem skutecznego kwestionowania roszczenia? Wraz z doręczeniem europejskiego nakazu zapłaty rozpoczyna swój bieg termin do jego zaskarżenia w drodze sprzeciwu. Termin ten wynosi 30 dni. Brak zaskarżenia europejskiego nakazu zapłaty w przepisanym terminie będzie skutkował stwierdzeniem jego wykonalności przez sąd państwa członkowskiego wydania przy użyciu odpowiedniego formularza. Wykonalny europejski nakaz zapłaty sąd przesyła powodowi. Nakaz ten jest  uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. W praktyce, powód może od razu zwrócić się do organów uprawnionych do wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego w państwie członkowskim wykonania. Rozporządzenie wprowadza oczywiście środki ochrony dłużnika, do których możemy odwołać się w wyjątkowych przypadkach – ich omówienie będzie przedmiotem dalszych wpisów.

Zatem, o ile kwestionujemy zasądzone roszczenie, a naszą intencją nie jest jego uregulowanie w terminie 30 dni, europejski nakaz zapłaty należy zaskarżyć.

Określenie materialno-prawnych podstaw kwestionowania zasadności zasądzonej należności są kwestią wtórną, która stanie się istotna na dalszym etapie postępowania.

W pierwszej kolejności należy jednak zwrócić uwagę na problemy natury proceduralnej.

W niektórych przypadkach, sam fakt wywiedzenia sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty może doprowadzić do zakończenia toczącego się postępowania. W treści pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty powód może bowiem zażądać, aby w sytuacji wniesienia sprzeciwu postępowanie uległo zakończeniu. Informacja o ewentualnym żądaniu powoda we wskazanym zakresie nie jest jednak przekazywana pozwanemu – zgodnie z treścią pouczenia do Załącznika nr II do formularza pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.

Jeżeli powód nie zażądał, aby samo zaskarżenie europejskiego nakazu zapłaty stanowiło podstawę zakończenia toczącego się postępowania, wniesienie sprzeciwu spowoduje, że dalsze postępowanie będzie kontynuowane przed właściwymi sądami państwa członkowskiego wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne. Począwszy od 14 lipca 2017 roku we wskazanym zakresie dojdzie do pewnych zmian. Wraz z rozpoczęciem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2421 z dnia 16 grudnia 2015 roku zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń oraz rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U.UE L z dnia 24 grudnia 2015 r.), powód będzie uprawniony do wskazania, aby dalsze postępowanie przed sądem państwa członkowskiego wydania toczyło się według procedury europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń, oczywiście o ile dochodzone roszczenie objęte jest zakresem zastosowania wskazanego aktu prawnego. W przeciwnym wypadku postępowanie to będzie toczyło się według właściwego, krajowego postępowania cywilnego.

Jaki jest skutek praktyczny dla pozwanego, któremu doręczono europejski nakaz zapłaty? Wniesienie środka zaskarżenia w postaci sprzeciwu powoduje, iż  dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne. W przeważającej większości przypadków jest to duża niedogodność dla pozwanego.

Z tej przyczyny, moment doręczenia europejskiego nakazu zapłaty jest dobrą chwilą na rozważenie, czy w konkretnym przypadku istnieją podstawy dla zgłoszenia zarzutu braku jurysdykcji sądu państwa wydania nakazu do rozpoznania sprawy. Skuteczne wykazanie braku właściwości wyżej wymienionego sądu może spowodować, iż pozwany nie będzie zmuszony do uczestniczenia w postępowaniu prowadzonym przed sądami państwa dla siebie obcego, według nieznanej sobie procedury i z koniecznością zaangażowania pomocy profesjonalnego pełnomocnika w państwie członkowskim wydania europejskiego nakazu zapłaty.

Czy zarzut braku jurysdykcji sądu do rozpoznania sprawy powinien zostać zgłoszony już w treści sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty? Analiza wzoru formularza F stanowiącego załącznik numer VI do rozporządzenia ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty prowadzi do wniosku, iż nie on zawiera części, w której pozwany winien wskazać argumenty merytoryczne w stosunku do skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Dlaczego tak jest? Europejskie postępowanie nakazowe nie ma charakteru spornego. Sąd wydający europejski nakaz zapłaty nie bada ewentualnych zarzutów odnoszących się do zasadności powództwa, opierając się na informacjach określonych przez powoda ubiegającego się o wydanie europejskiego nakazu zapłaty. Na tym etapie istotne jest bowiem wyłącznie ustalenie, czy roszczenie zostało zakwestionowane.

Jak zatem należy postąpić? O tym czy wniesienie sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty jest równoznaczne z wdaniem się w spór co do istoty sprawy pisałam tutaj. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2013 roku wydanym w sprawie C-144/12, wskazano, iż przedstawienie powodów sprzeciwu wywiedzionego przez dłużnika jest obojętne dla biegu sprawy. We wskazanej sprawie, Trybunał analizował sytuację, w której zarzut braku jurysdykcji nie został zgłoszony w treści sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty, mimo iż pozwany podniósł szereg argumentów zmierzających do kwestionowania skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Zarzut braku jurysdykcji podniesiony został przez pozwanego dopiero  przed sądem właściwym do  przeprowadzenia zwykłego postępowania cywilnego w rozumieniu art. 17 ust. 1 rozporządzenia nr 1896/2006. Podzielając argumentację wskazaną w treści wyroku wydanego w sprawie C-144/12, mając jednak na uwadze wskazania praktyki, zgłoszenie zarzutu braku jurysdykcji sądu do rozpoznania sprawy już wraz ze sprzeciwem od europejskiego nakazu zapłaty niewątpliwie nie zaszkodzi pozwanemu.

Adwokat Joanna Lubecka