Jurysdykcja sądu w sprawach o zarobkowy przewóz drogowy towarów

Choć aktem prawnym, do którego odwołuję się najczęściej pisząc o jurysdykcji sądu jest rozporządzenie Bruksela I bis, nie znajduje ono zastosowania dla określenia jurysdykcji sądu w sprawach wchodzących w zakres zastosowania Konwencji z dnia 19 maja 1956 roku sporządzonej w Genewie o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)  (Dz.U. 1962 Nr 49, poz. 238).

Wzajemny stosunek obydwu z wymienionych aktów prawnych był przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 4 maja 2010 roku w sprawie C-533/08, TNT Express Nederland BV przeciwko AXA Versicherung AG[1].  Zgodnie z regulacją rozporządzenia Bruksela I bis, nie narusza ono konwencji, których państwa członkowskie są stronami i które w sprawach szczególnych regulują jurysdykcję, uznawanie lub wykonywanie orzeczeń[2].

Pomimo powyższego, w orzecznictwie sądów powszechnych zdarzają się przypadki, w których w sprawach podlegających zastosowaniu Konwencji CMR, jurysdykcja sądu określana jest na podstawie przepisów rozporządzenia Bruksela I bis (wcześniej Bruksela I) – poprzez analogię do umowy o świadczenie usług.

Powyższe nie jest prawidłowe.

Konwencję CMR stosujemy do wszelkich umów o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się[3].

W przypadku sporów wynikających z przewozów podlegających Konwencji CMR, powód może wnosić sprawę do sądów umawiających się krajów, określonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów kraju, na którego obszarze:

a) pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo

b) znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy.

Możliwość wnoszenia sprawy do innych niż wyżej wymienione sądów jest wyłączona[4].

Adwokat Joanna Lubecka

[1] W treści przywołanego orzeczenia Trybunał wskazał, iż: ,,Artykuł 71 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że w sprawie takiej jak w postępowaniu przed sądem krajowym mają zastosowanie postanowienia dotyczące jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania przewidziane w konwencji dotyczącej spraw szczególnych, takie jak zasada zawisłości sporu określona w art. 31 ust. 2 konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów sporządzonej w Genewie w dniu 19 maja 1956 r., zmienionej protokołem sporządzonym w Genewie w dniu 5 lipca 1978 r., i zasada dotycząca wykonalności określona w art. 31 ust. 3 tej konwencji, pod warunkiem że są w wysokim stopniu przewidywalne, ułatwiają prawidłowy wymiar sprawiedliwości i umożliwiają uniknięcie tak dalece, jak to jest tylko możliwe, ryzyka równoległych postępowań oraz zapewniają, na warunkach co najmniej równie korzystnych jak te przewidziane przez wspomniane rozporządzenie, swobodny przepływ orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych oraz wzajemne zaufanie w wymiar sprawiedliwości w ramach Unii (favor executionis).’’

[2] Art. 71 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis

[3] Art. 1 ust. 1 Konwencji CMR

[4] Art. 31 ust. 1 Konwencji CMR