Zawezwanie do próby ugodowej podmiotu zagranicznego przed sądem polskim.

Z doświadczenia wiem, że prawnicy są grupą zawodową szczególnie cenioną za udzielanie odpowiedzi o treści: ,,To zależy.’’:-). Odpowiedź ta jest jednak prawidłową także w przypadku zagadnienia dotyczącego możliwości skierowania wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko podmiotowi zagranicznemu przed sądem polskim. Poniżej podejmuję próbę wyjaśnienia od czego zależy możliwość skorzystania z wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w stosunku do podmiotu mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania poza granicami Polski.

Zacznijmy jednak od tego, po co w ogóle kierować tego rodzaju wniosek w stosunku do podmiotu zagranicznego. Czy wniosek ten coś nam daje?

Po pierwsze – niejednokrotnie jest to dobra zachęta dla rozpoczęcia negocjacji z nierzetelnym kontrahentem. Skierowanie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wskazuje na determinację związaną z wystąpieniem na drogę postępowania sądowego i zdarza się, że wywiera silniejszy skutek niż przedsądowe wezwanie do zapłaty.

Po drugie – w ramach postępowania wszczętego wskutek skierowania wniosku o zawezwanie do próby ugodowej można zawrzeć ugodę przed sądem, do którego wniosek ten został skierowany. Mamy zatem potencjalną możliwość zakończenia sporu w sposób stosunkowo niekosztowny.

Po trzecie – i w praktyce najczęściej stanowiące rzeczywistą przyczynę występowania na drogę postępowania sądowego z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, wniosek ten prowadzi do wszczęcia postępowania pojednawczego uznawanego za czynność, która zmierza bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, co skutkuje przerwą biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.). Skierowanie takiego wniosku może zatem niejednokrotnie okazać się celowe, choćby dla osiągnięcia celu przerwania biegu przedawnienia.

Skoro wiemy już w jakim celu występujemy z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, należy ustalić, czy możliwe jest skorzystanie ze wskazanej możliwości w przypadku podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą.

Potencjalna wątpliwość może wynikać z brzmienia art. 185 § 1 k.p.c., zgodnie z którym o zawezwanie do próby ugodowej – bez względu na właściwość rzeczową – można zwrócić się do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika. Wątpliwość ta jest jednak wyłącznie pozorna, gdyż przywołany przepis nie odwołuje się do kwestii jurysdykcji krajowej, a zatem właściwości sądów danego państwa do rozpoznania określonej sprawy, lecz jedynie do tzw. właściwości miejscowej sądu w postępowaniu pojednawczym.

Zagadnienie to było przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 28 marca 2014 roku w sprawie III CZP 3/14, w której przesądzono, że przepisy o jurysdykcji krajowej mają zastosowanie w postępowaniu o zawezwanie do próby ugodowej. Przepisy o jurysdykcji krajowej to m.in. rozporządzenie nr 1215/2012, czyli tzw. Bruksela I bis.

Co z tego wynika? To można czy nie można zawezwać podmiot zagraniczny do próby ugodowej przed sądem polskim? W przywołanym wyżej orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że procesowo wniosek o zawezwanie do próby ugodowej odpowiada sytuacji, w której przeciwko podmiotowi zagranicznemu zostałby skierowany pozew.

O ile zatem, w konkretnym przypadku będą zachodziły podstawy do stwierdzenia jurysdykcji sądu polskiego do rozpoznania sprawy przeciwko podmiotowi zagranicznemu, przeciwko takiemu podmiotowi możliwe będzie także wystąpienie z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej przed sądem polskim. Jurysdykcji sądu nie można natomiast mylić z właściwością miejscową sądu krajowego. Przepisy dotyczące właściwości miejscowej są przepisami odrębnymi.

Adwokat Joanna Lubecka