Czy można ubiegać się o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla orzeczenia sądu administracyjnego?

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) NR 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.U. UE L 04. 413 – 15), ma ono zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, bez względu na charakter sądu lub trybunału. Nie rozciąga się ono, w szczególności, na sprawy skarbowe, celne lub administracyjne, ani na dotyczące odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (czyli tak zwane acta iure imperii).

Wbrew pozorom, wyłączenie z zakresu zastosowania rozporządzenia ETE orzeczeń sądów administracyjnych nie jest jednak sprawą tak oczywistą, jak zdaje się sugerować wyżej przywołana regulacja prawna.

Jak wielokrotnie wskazywano, ustalenie znaczenia danego pojęcia funkcjonującego w dziedzinie europejskiego prawa procesowego cywilnego wymaga każdorazowego odwołania się do wykładni autonomicznej, pozwalającej na jednakowe jego stosowanie we wszystkich państwach członkowskich UE. Stosowanie odmiennej metody wykładni mogłoby skutkować nierównym traktowaniem podmiotów w zależności od tego w jakim państwie członkowskim prowadzone byłoby postępowanie. Podmiotem poszukującym jednolitego znaczenia pojęć funkcjonujących w unijnym porządku prawnym jest Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wskazówki odnoszące się do zasad stosowania tego rodzaju wykładni zawarte zostały w szczególności w orzeczeniu wydanym w sprawie 29/76 LTU v. Eurocontrol, w którym Trybunał orzekł, iż pojęć zawartych w Konwencji brukselskiej (poprzedniczki rozporządzenia Bruksela I i Bruksela I bis) nie można rozumieć jako odesłania do praw poszczególnych państw członkowskich.

Mając na uwadze powyższe, również pojęcie ,,sprawy cywilnej i handlowej’’ oraz ,,sprawy administracyjnej’’, wskazanych w wyżej przywołanym art. 2 ust. 1 rozporządzenia ETE, wymagają zastosowania wykładni autonomicznej. Wynik przeprowadzenia wskazanej wykładni może w konkretnym przypadku prowadzić do wniosku, że rozumienie danego pojęcia w krajowym porządku prawnym nie odpowiada jego rozumieniu w europejskim prawie procesowym cywilnym.

Wskazany problem stanowił przedmiot rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2008 roku wydanego w sprawie I OSK 852/06, w którym wskazano, iż rozporządzenie (WE) NR 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.U. UE L 04. 413 – 15) nie ma zastosowania do spraw sądowoadministracyjnych, w tym również do kosztów postępowania między stronami zasądzonych w orzeczeniu sądu administracyjnego. Sprawa, której dotyczyło przywołane rozstrzygnięcie odnosiła się do wniosku o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego w stosunku do decyzji Głównego Inspektora Transportu Drogowego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej.

Powyższe wynikało z faktu, iż w orzeczenie, którego dotyczył wywiedziony w sprawie wniosek dotyczyło rozstrzygnięcia zaliczanego do spraw publicznoprawnych, związanych z wykonywaniem władczych uprawnień państwa. Nie było zatem spowodowane wyłącznie faktem, iż orzeczenie, którego dotyczył wniosek o wydanie zaświadczenia ETE wydane było przez sąd administracyjny.

Możliwość ubiegania się o wydanie zaświadczenia ETE nie jest zatem wyłączona z uwagi na fakt, iż konkretny spór toczy się między osobą prywatną, a organem władzy publicznej. Bez znaczenia dla ustalenia czy konkretna sprawa stanowi sprawę cywilną i handlową jest także rodzaj sądu właściwego do wydania orzeczenia w danej sprawie. Wobec tego sprawa może mieć charakter cywilny, nawet gdy rozpoznaje ją sąd karny czy administracyjny. Decydującym kryterium pozostaje bowiem charakter roszczeń dochodzonych przez stronę oraz wykonywanie przez organ publiczny uprawnień władczych. Przykładów dostarcza bogate orzecznictwo TSUE w tej dziedzinie, w tym orzeczenie wydane w sprawie C-172/91 Sonntag.

Odpowiedź na pytanie zadane w tytule niniejszego wpisu nie jest zatem oczywista.

Adwokat Joanna Lubecka