Czy wejście w życie rozporządzenia Bruksela I bis skutkuje utratą atrakcyjności przez pozostałe akty prawne z zakresu eppc?

W ostatnim czasie jeden z czytelników transgraniczne.pl zadał mi pytanie, czy wraz z wejściem w życie rozporządzenia Bruksela I bis nie stracą na atrakcyjności pozostałe narzędzia prawne umożliwiające dochodzenie należności od dłużników zagranicznych. Na wskazane pytanie postanowiłam odpowiedzieć także na łamach bloga.

W pierwszej kolejności, należy dokonać rozróżnienia pomiędzy etapem sądowego dochodzenia roszczeń, a etapem wykonania uzyskanego orzeczenia.

Wejście w życie rozporządzenia 1215/2012 rzeczywiście doprowadziło do istotnej zmiany jakościowej w dziedzinie transgranicznego dochodzenia roszczeń. Zmiana ta dotyczyła jednak – niejednokrotnie najbardziej istotnego dla wierzyciela, etapu wykonania orzeczenia. Rozporządzenie Bruksela I bis przejęło model automatycznej wykonalności, funkcjonujący dotychczas w oparciu o rozporządzenie 805/2004 ustanawiające Europejski Tytuł Egzekucyjny dla roszczeń bezspornych. Aktualnie, model automatycznej wykonalności nie ogranicza się do roszczeń bezspornych. Zaświadczenie umożliwiające wykonanie orzeczenia we wszystkich państwach, w których dłużnik posiada majątek może być nadane także orzeczeniu wydanemu w sprawie spornej (art. 53 rozporządzenia Bruksela I bis). Odpowiadając na zadane pytanie, w mojej ocenie, wejście w życie rozporządzenia Bruksela I bis może obniżyć atrakcyjność stosowania rozwiązań przewidzianych w rozporządzeniu ETE. We wskazanym zakresie należy obserwować przyszłe działania prawodawcy unijnego oraz pamiętać o przepisach intertemporalnych zawartych w treści rozporządzenia Bruksela I bis.

Jeśli chodzi natomiast o pozostałe narzędzia prawne dotyczące transgranicznego dochodzenia należności – między innymi europejski nakaz zapłaty oraz europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń, nie ma powodów aby przewidywać zmniejszenie zainteresowania ich stosowaniem. Zarówno bowiem rozporządzenie nr 1896/2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, jak i rozporządzenie nr 861/2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń normują w sposób kompleksowy, fakultatywne, uproszczone postępowanie rozpoznawcze, zmierzające co uzyskania orzeczenia sądowego według ujednoliconych przepisów prawa unijnego. Orzeczenie to posiada przymiot wykonalności  na terenie całej Unii Europejskiej bez potrzeby wszczynania dodatkowych procedur zmierzających do stwierdzenia jego wykonalności.

Różnica pomiędzy wskazanymi aktami prawnymi, a rozwiązaniem wprowadzonym rozporządzeniem Bruksela I bis polega na tym, iż to ostatnie wprowadza jedynie (i aż) mechanizm pozwalający na nadanie orzeczeniu wydanemu w jednym państwie członkowskim przymiotu wykonalności w innych państwach członkowskich, bez konieczności wszczynania dodatkowych procedur w państwie wykonania orzeczenia. Postępowanie rozpoznawcze toczy się natomiast według przepisów prawa krajowego.

Zatem, pomimo diametralnych zmian dokonanych wraz z wejściem w życie rozporządzenia Bruksela I bis, wierzyciel w dalszym ciągu dysponuje szeregiem rozwiązań umożliwiających transgraniczne dochodzenia roszczeń, których atrakcyjność pozostaje w pełni aktualna.

Joanna Lubecka