Pozew konsumenta przeciwko przedsiębiorcy zagranicznemu mającemu siedzibę poza Unią Europejską
Jak wielokrotnie wskazywano na łamach transgraniczne.pl, przepisy rozporządzenia Bruksela I bis szczególną ochroną obejmują tak zwane umowy konsumenckie[1]. Ochrona ta dotyczy w szczególności korzystnych reguł, według których należy ustalić jurysdykcję sądu właściwego do rozpoznania sporu wynikłego pomiędzy konsumentem, a jego zagranicznym kontrahentem będącym podmiotem profesjonalnym (relacja B2C). We wskazanym zakresie ograniczeniu podlega także autonomia stron związana z możliwością zawierania umów jurysdykcyjnych.
Konsument jest uprawniony do wytoczenia powództwa przeciwko swojemu kontrahentowi przed sądem państwa członkowskiego, na którego terytorium kontrahent ten ma miejsce zamieszkania albo bez względu na miejsce zamieszkania kontrahenta – przed sądem miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania[2]. Kontrahent konsumenta może natomiast wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania[3].
Czy wskazana regulacja rozciąga się także na kontrahentów konsumenta spoza Unii Europejskiej?
W stanie prawnym obowiązującym na gruncie rozporządzenia 44/2001[4], obowiązującym przed wejściem w życie rozporządzenia Bruksela I bis, we wskazanym przypadku należało odwoływać się do tzw. przepisów kolizyjnych poszczególnych państw członkowskich, a w następstwie powyższego najczęściej do umów bilateralnych zawieranych pomiędzy państwami Unii Europejskiej oraz innymi państwami.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia 44/2001, jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, jurysdykcję sądów każdego Państwa Członkowskiego, z zastrzeżeniem art. 22[5] i 23[6], określa prawo tego Państwa. Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 wskazanego rozporządzenia, konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swemu kontrahentowi albo przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium ten kontrahent ma miejsce zamieszkania, albo przed sąd miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania.
Wraz z przyjęciem rozporządzenia Bruksela I Bis powyższa regulacja uległa zmianie.
Zgodnie z brzmieniem nowego rozporządzenia Bruksela I bis, konsument jest uprawniony do wytoczenia powództwa przeciwko swojemu kontrahentowi przed sądem państwa członkowskiego, na którego terytorium kontrahent ten ma miejsce zamieszkania albo bez względu na miejsce zamieszkania kontrahenta – przed sądem miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania[7]. Powyższe pozwala konsumentowi na wytoczenie powództwa przeciwko swojemu kontrahentowi przed sądem miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania, bez względu na miejsce zamieszkania kontrahenta, a zatem także w przypadku, gdy drugą stroną transakcji zawieranej przez konsumenta jest przedsiębiorca mający siedzibę w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej.
Zmianę tą należy uznać za niewątpliwie korzystną z perspektywy konsumentów z Unii Europejskiej.
Adwokat Joanna Lubecka
[1] O których mowa w art. 17-19 rozporządzenia Bruksela I bis
[2] Art. 18 ust.1 rozporządzenia Bruksela I bis w zw. z art. 6 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis, zgodnie z którym: ,,Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, jurysdykcja sądów każdego państwa członkowskiego jest określana, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1, art. 21 ust. 2 oraz art. 24 i 25, przez prawo tego państwa członkowskiego.’’
[3] Art. 18 ust. 2 rozporządzenia Bruksela I bis.
[4] Art. 4 rozporządzenia 44/2001 – Bruksela I w zw. z art. 16 tegoż rozporządzenia.
[5] Regulującego jurysdykcję wyłączną.
[6] Regulującego umowy jurysdykcyjne.
[7] Art. 18 ust.1 rozporządzenia Bruksela I bis w zw. z art. 6 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis, zgodnie z którym: ,,Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, jurysdykcja sądów każdego państwa członkowskiego jest określana, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1, art. 21 ust. 2 oraz art. 24 i 25, przez prawo tego państwa członkowskiego.’’