Roszczenia z umowy spedycji – który sąd właściwy? Dobra wiadomość dla polskich spedytorów.
Branża transportowa, na poziomie prawa, nie bez przyczyny najczęściej kojarzy nam się z Konwencją o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i protokołu podpisania, sporządzonych w Genewie 19 maja 1956 r. z dnia 19.5.1956 r. (Dz. U. 1962 Nr 49, poz. 238).
Czy jednak Konwencja ta będzie miała zastosowanie w przypadku umów spedycji?
Odpowiedź na ww. pytanie jest negatywna. Do umowy spedycji nie stosuje się Konwencji CMR (tak: Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18.4.2005 r.,I ACa 2051/04, oraz: E.Gniewek, P.Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 8,2017). Zgodnie z art. 1 ust. 1 Konwencji, stosuje się ją do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.
Według jakich reguł należy zatem ustalać jurysdykcję sądu właściwego do rozpoznania spraw obejmujących roszczenia wynikające z umów spedycji?
Właściwymi przepisami będą przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, czyli tzw. ,,Brukseli I bis’’.
Dobra wiadomość dla spedytorów świadczących usługi spedycyjne na terenie Polski – zgodnie z art. 7 pkt 1 lit. a) i b) tiret 2 rozporządzenia Bruksela I bis, osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim, w sprawach dotyczących umowy – przed sądy miejsca wykonania danego zobowiązania. Do celów niniejszego przepisu – i o ile nie uzgodniono inaczej – miejscem wykonania danego zobowiązania jest w przypadku świadczenia usług – miejsce w państwie członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone. W mojej ocenie, umowa spedycji jest umową o świadczenie usług w rozumieniu art. 7 rozporządzenia Bruksela I bis.
Co z tego wynika?
Sądem właściwym dla umów o świadczenie usług może być sąd właściwy według miejsca w jakim usługi te były wykonywane. Polski spedytor wykonujący usługi spedycyjne na terenie Polski może zatem wystąpić ze swoimi roszczeniami wynikającymi z zawartej umowy spedycji przed sądem polskim.
Warto również zwrócić uwagę, czy do konkretnej umowy nie znajdują zastosowania Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne dostępne na stronie www Polskie Izby Spedycji i Logistyki: http://pisil.pl/opws-2010/
Jak często zatem powtarzam – spór z kontrahentem z innego państwa, nie zawsze wymaga występowania na drogę postępowania sądowego przed sądem zagranicznym.