Upłynął Ci termin na złożenie sprzeciwu od Europejskiego Nakazu Zapłaty?

Europejski Nakaz Zapłaty, po jego wydaniu, jest doręczany pozwanemu w jeden ze sposobów uregulowanych w rozporządzeniu nr 1896/2006[1]. Środkiem zaskarżenia ENZ jest sprzeciw, który powinien zostać wysłany w terminie 30 dni od doręczenia nakazu pozwanemu. Jeżeli sprzeciw nie zostanie złożony przez pozwanego we wskazanym terminie, przy uwzględnieniu odpowiedniego czasu potrzebnego na wpłynięcie sprzeciwu do sądu wydania nakazu zapłaty, sąd ten niezwłocznie stwierdza jego wykonalność.

Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności we wskazanych państwach i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu[2].

Co zatem w przypadku, gdy z przyczyn niezależnych od pozwanego, nie miał on obiektywnej możliwości wniesienia sprzeciwu od ENZ? Czy pozwany ma możliwość kwestionowania ENZ pomimo upływu wskazanego terminu?

Rozporządzenie ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty wychodzi naprzeciw zabezpieczeniu interesu pozwanego w sytuacjach wyjątkowych, przewidując możliwość złożenia wniosku o ponowne badanie europejskiego nakazu zapłaty[3].

O jakich wyjątkowych przypadkach mowa w rozporządzeniu? Po pierwsze, złożenie ww. wniosku będzie możliwe w sytuacji, gdy nakaz zapłaty został doręczony pozwanemu w jeden ze sposobów określanych zbiorczo jako ,,doręczenie bez potwierdzenia odbioru przez pozwanego’’ oraz gdy doręczenie nie nastąpiło w odpowiednim czasie umożliwiającym mu przygotowanie się do obrony, bez winy z jego strony. Po drugie – w sytuacji, gdy pozwany nie miał możliwości sprzeciwienia się roszczeniu z powodu siły wyższej lub z powodu nadzwyczajnych okoliczności, które były przez niego niezawinione. W obydwu przypadkach konieczne jest jednak niezwłoczne podjęcie działań przez pozwanego. Rozporządzenie wprowadza także trzecią, dodatkową podstawę dla złożenia wniosku o ponowne badanie ENZ, a mianowicie – gdy wydanie nakazu zapłaty było w sposób oczywisty błędne w świetle wymogów określonych w rozporządzeniu lub ze względu na inne wyjątkowe okoliczności. Jest to przykład tzw. klauzuli generalnej, pozwalającej na zakwalifikowanie pod wskazaną podstawę wielu stanów faktycznych.

Na gruncie polskiego postępowania cywilnego, uwzględnienie wniosku o ponowne badanie europejskiego nakazu zapłaty prowadzi do jego uchylenia[4].

Jak wskazano we wstępie, ENZ od którego nie wniesiono sprzeciwu jest wykonalny w innych państwach członkowskich i może stanowić podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Rodzi się zatem uzasadnione pytanie, czy złożenie wniosku o ponowne badanie ENZ wstrzymuje jego wykonalność? Odpowiedź na nie jest negatywna. Złożenie wniosku o odmowę wykonania w państwie wydania ENZ nie wstrzymuje jego wykonania. Wniosek ten nie charakteryzuje się tzw. suspensywnością.

W celu przeciwdziałania prowadzeniu postępowania egzekucyjnego w oparciu o wykonalny ENZ należy złożyć wniosek o zawieszenie postępowania wykonawczego, względnie – o ograniczenie postępowania wykonawczego do środków zabezpieczających lub wniosek o uzależnienie wykonania ENZ od złożenia zabezpieczenia określonego przez sąd. W przeciwieństwie do wniosku o odmowę wykonania, który składamy w państwie członkowskim wydania ENZ, jeden z ww. wniosków należy złożyć w państwie członkowskim wykonania.

Jak widzimy zatem, nie w każdym przypadku upływ terminu dla złożenia sprzeciwu od ENZ prowadzi do nieodwołalnych rezultatów.

Adwokat Joanna Lubecka

[1] Art. 13-15 rozporządzenia nr 1896/2006

[2] Art. 19 rozporządzenia 1896/2006

[3] Art. 20 rozporządzenia 1896/2006

[4] art. 505²⁰ § 1 k.p.c.